Aplikacja, którą tworzymy w ramach tego kursu ma być aplikacją bankową dla naszego kolegi Jacka. Skoro aplikacja bankowa to i pieniądze. A jeżeli pieniądze to i liczenie. Tak więc dzisiaj powiemy sobie co nieco o obliczeniach w języku C# po to, żeby dać Jackowi możliwość mnożenia pieniędzy.

Ta część będzie bardziej teoretyczna. Tzn. kod jak najbardziej się pojawia jednak nie demonstruję go w odniesieniu do tego co teraz robimy w projekcie. Zachęcam jednak to samodzielnego próbowania na osobnej aplikacji. My zaś tę wiedzę wykorzystamy w późniejszym czasie kiedy całość zacznie nabierać poważnych kształtów.

Nie będziemy też tutaj omawiać wszystkich dostępnych operatorów. Jedynie te, których się używa w miarę często i na pewno Ci się przydadzą.

Proste jak 2+2

W części poświęconej zmiennym dowiedzieliśmy się, że istnieją w C# m.in. typy liczbowe. Bo przecież spora część programów opiera się o wszelkiego rodzaju liczby. A skoro są liczby to i jakieś operacje są na nich na pewno możliwe. I tak jest faktycznie.

W języku C#, tak jak w większości języków programowania, mamy do dyspozycji wbudowane podstawowe operacje arytmetyczne. Ponieważ wszystkie obliczenia prędzej czy później sprowadzają się do takich prostych operacji. I to właśnie takie działania potrafi wykonać procesor naszego komputera.

Operatory arytmetyczne

To czym się tutaj teraz zajmiemy to są operatory arytmetyczne. Chodzi np. o dodawanie, mnożenie itd. Nie przedłużając – poniżej masz listę najpotrzebniejszych operatorów, które powinieneś pamiętać.

W przykładach używane litery mogą być zarówno zmiennymi jak i wpisanymi na sztywno liczbami, albo funkcjami, które zwracają jakąś liczbę. Pokazane operacje możemy sobie wyobrazić jako funkcje, które zwracają wartość w postaci wyniku obliczeń, więc taką wartość możemy potem gdzieś przypisać czy użyć jako argument funkcji:

• a + b  najpopularniejszy operator czyli po prostu dodawanie. a dodajemy do b .
• Analogicznie a – b jest podobne jak powyżej z tym, że teraz odejmujemy b od a .
• a * b  to znane wszystkim mnożenie.
• a / b  dzielenia też raczej nikomu nie trzeba przedstawiać. Jednak tutaj jest jeden dosyć istotny haczyk. Jeśli przypomnimy sobie część o typach zmiennych to powiedziałem tam, że są typy dla liczb całkowitych i z przecinkiem. I teraz jeżeli dzielimy liczby z przecinkiem to sprawa jest raczej jasna i otrzymamy to czego oczekujemy. Jednak jeżeli podzielimy liczby całkowite to wynik też będzie całkowity, część dziesiętna zostanie obcięta. Przykładowo 6 / 4 da wynik 1 , a nie 1.5 jeżeli będziemy używali liczb całkowitych. Chcąc wykonać dzielenie i dostać wynik z wartością po przecinku przynajmniej jedna z liczb musi być liczbą z przecinkiem. W naszym przypadku wynik 1.5 otrzymamy pisząc 6.0 / 4  albo 6 / 4.0  albo 6.0 / 4.0 . Jeżeli nie korzystamy ze stałych liczb tylko ze zmiennych to zasada jest taka sama – chcąc dostać wynik z przecinkiem przynajmniej jedna użyta zmienna musi być zmienną typu zmiennoprzecinkowego.
• a % b tutaj mamy co takiego jak reszta z dzielenia. Łączy się to z dzieleniem liczb całkowitych. W przedstawionym powyżej przykładzie z dzieleniem 6 / 4 resztą takiego dzielenia będzie 2 . Jest to różnica pomiędzy dzielną, a wynikiem dzielenia pomnożonym przez dzielnik, czyli po prostu to co zostało jako wartość mniejsza niż dzielnik.

Kolejność działań

Operatory arytmetyczne zachowują się podobnie jak te używane na matematyce, tzn. zachowują kolejność wykonywania działań. Bo jeszcze nie wspomniałem, ale operacje na liczbach możemy składać w dłuższe wyrażenia gdzie pojawia się więcej operatorów.

Przykładowo możemy zapisać działanie jako a + b * c – d bez konieczności rozbijania go na osobne linijki, w których wykonywalibyśmy pojedyncze działania. I w takim przypadku kolejność wykonywania działać zostanie zachowana, tzn. najpierw wykona się mnożenie, a dopiero potem dodawanie i odejmowanie.

Działania równoważne, czyli chociażby dodawanie i odejmowanie, albo mnożenie i dzielenie wykonują się od lewej do prawej.Ale tak jak w matematyce możemy też tutaj zmienić ich kolejność dodając nawiasy.

Tak więc chcąc aby najpierw wykonały się działania dodawania i odejmowania, a dopiero ich wyniki zostały pomnożone skorzystamy z zapisu (a + b) * (c – d) .

2 w 1

Poza tymi oczywistymi operatorami, które znamy też z matematyki, mamy w języku C# dostępne też operatory, które łączą w sobie operację matematyczną i przypisanie. Przydają się one w takich przypadkach jak zwiększenie jakieś wartości o podają liczbę.

Poniżej ich lista:

• Wyrażenie a += b oznacza to samo co a = a + b
• Zapis a -= b jest tym samym co a = a – b
• Taki zapis a *= b to nic innego jak a = a * b
• a /= b znaczy tyle co a = a / b
• Ten operator a++ oznacza a = a + 1 i nazywa się postimkrementacją
• A a– jest tym samym co a = a – 1 i nazywa się postdekrementacją

Fakt, że wykonujemy tutaj też przypisanie powoduje, że nasze a musi być w tym wypadku zmienną, do której możemy coś przypisać. Tak więc nie ma możliwości zapisu 5 += 3 bo nie możemy zmienić wartości liczby 5 .

Dodatkowo w przypadku operacji zwiększania lub zmniejszania o 1 trzeba zapamiętać kolejność działań jeżeli używamy tego operatora np. dla argumentu funkcji.

W przypadku a++ i a– najpierw zostanie przekazana wartość, a dopiero potem wartość zmiennej się zmieni. Dlatego w tym kodzie:

int a = 2;
Calc(a++);
Console.WriteLine(a);

Funkcja calc()  otrzyma wartość 2, a potem na ekranie zostanie wypisana wartość 3. Dzieje się tak, ponieważ najpierw zwracana jest wartość zmiennej, a dopiero po tym wykonywane jest zwiększenie o 1.

Jeżeli byśmy chcieli odwrócić tą kolejność to możemy skorzystać z operatora preinkrementacji/predekrementacji. Wtedy zapis zmienia się z a++ na ++a . I teraz zmieniając nasz kod:

int a = 2;
Calc(++a);
Console.WriteLine(a);

Zarówno funkcja calc()  dostanie wartość 3 jak i wartość 3 zostanie wyświetlona na ekranie. Bo zwiększenie o 1 wykona się wcześniej niż przekazanie wartości do funkcji calc() .

Liczymy

Większość działań na liczbach w języku C# sprowadza się do przedstawionych powyżej. Na pewno z nich skorzystamy w naszej aplikacji bankowej. Dzięki temu klienci Jacka będą mogli wykonywać wszelkie operacje finansowe na swoich kontach.

Poprzednia lekcja – zrobisz coś dla mnie?

Następna lekcja – genetyka klas

Spis treści